Ev temizliği yevmiyesi ne kadar ?

Ev Temizliği Yevmiyesi Ne Kadar? (Edebiyatın Gözünden Emek, Sessizlik ve Paranın Hikâyesi)

Giriş: Kelimelerin gücüyle görünmeyeni anlatmak

Edebiyat, görünmeyeni görünür kılma sanatıdır. Bir şairin kelimelerle kurduğu dünya, bir temizlik işçisinin süpürgeyle şekillendirdiği yaşam kadar gerçektir. “Ev temizliği yevmiyesi ne kadar?” sorusu ilk bakışta hesaplı bir merak gibi görünür; oysa derininde bir emeğin, sessizliğin ve görünmez kahramanların hikâyesi yatar. Kelimelerle dünyayı dönüştürmeyi amaçlayan bir edebiyatçı için bu soru, toplumsal bir romanın başlangıç cümlesi gibidir.

Ev ve emek: Romanlardaki görünmez karakterler

Birçok klasik romanın evinde bir “temizlik yapan kadın” vardır. Tolstoy’un malikânelerindeki hizmetçiler, Virginia Woolf’un sessiz odalarında dolaşan kadın figürleri, hatta Orhan Pamuk’un İstanbul romanlarındaki arka planda kalmış karakterler… Hepsi birer edebi gölge olarak yaşar. Ancak onların emeği, hikâyenin dokusunu taşır. Ev temizliği, yalnızca tozun silinmesi değil; bir mekânın yeniden kurulmasıdır. Bu yüzden yevmiye, yalnız bir ücret değil, görülmeyen emeğin sembolüdür.

Yevmiye bir rakam değil, bir anlatı biçimi

Bir günün değeri, parayla mı yoksa hikâyeyle mi ölçülür? 2025 yılında ortalama bir temizlik işçisi Türkiye’de günlük 800–1000 TL civarında bir yevmiye kazanıyor. Bu, yaşanılan şehir, evin büyüklüğü, temizlik süresi ve çalışma biçimine göre değişiyor. Ancak bu rakam, bir kadının sabahın ilk ışıklarıyla başlayan ve gün batımına kadar süren zaman mücadelesinin karşılığıdır. Edebiyatın diliyle söylersek, bu “bir günün romanıdır” — her satırı deterjan kokar, her cümlesi yorgunluğun rengine boyanmıştır.

Ev metaforu: Temizlik, kimlik ve yeniden doğuş

Ev, edebiyatta sık sık bir hafıza mekânı olarak karşımıza çıkar. Gaston Bachelard, “Mekânın Poetikası”nda evin insanın iç dünyasının bir uzantısı olduğunu söyler. O hâlde bir evi temizlemek, bir hikâyeyi yeniden yazmak gibidir: tozu silmek, geçmişi silmek değil; onu yeniden anlamlandırmaktır. Temizlik yevmiyesi, bu metaforun maddi karşılığıdır — insanın varoluş çabasının, kendi mekânını yeniden kurma arzusunun bedelidir.

Toplumsal katmanlar ve edebi sınıflar

Balzac’ın Paris’i, Dickens’ın Londra’sı, hatta Yakup Kadri’nin Ankara’sı bize şunu gösterir: her kent, sınıflar arasındaki mesafeyi evlerin temizliğinde taşır. Bir mahallenin zenginliği, pencerelerinin ne kadar parladığından okunur. Fakat o parlaklığın ardında kimlerin elleri vardır? Ev temizliği yevmiyesi, işte bu görünmez emeğin ekonomik ifadesidir. Romanlarda aristokratların gölgesinde kalan hizmetçiler gibi, bugünün temizlik işçileri de modern şehirlerin görünmeyen kahramanlarıdır.

Feminist edebiyat ve “kadın emeği”nin sesi

Simone de Beauvoir, “kadın emeği”nin tarih boyunca görünmezleştirildiğini söyler. Ev temizliği yevmiyesi de bu görünmezliğin sayısal hâlidir. Bir kadın, başka bir kadının evini temizlediğinde yalnızca temizlik yapmaz; toplumsal cinsiyet rollerinin ağırlığını da taşır. Edebiyatta bu ağırlık, Sylvia Plath’in “cam fanusu”, Sevgi Soysal’ın “kadınca” direnişi ya da Latife Tekin’in “gecekondu masalları”yla yankılanır. Her biri, emeğin sessiz çığlığıdır.

Yevmiyenin poetikası: Rakamın içindeki insan

Bir yevmiye, tıpkı bir dizedeki kelime gibi, kendi anlamını bağlamında bulur. 900 TL’lik bir ücret, bazıları için sıradan bir harcama, bazıları için bir haftalık geçimdir. Bu nedenle edebiyat, ekonomiden farklı olarak rakamın içindeki insanı görür. Belki de yevmiye, yalnızca çalışmanın değil; onurun, emeğin ve sabrın karşılığıdır. Bir insanın alın teriyle kazandığı her kuruş, bir roman kahramanının iç sesi kadar güçlüdür.

Okura çağrı:

Şimdi siz de düşünün: Hangi roman kahramanı, kendi evinde değil de başkasının evinde yaşam kurmaya çalışıyordu? Hangi hikâye, temizlik kokusuyla başlıyor, yorgun bir akşamla bitiyordu? Yevmiye sizin için sadece bir para mı, yoksa bir varoluş biçimi mi? Düşüncelerinizi, kendi çağrışımlarınızı, edebiyatla harmanlayarak paylaşın. Çünkü her yorum, yeni bir paragrafın başlangıcıdır.

Sonuç: Edebiyatın aynasında emeğin bedeli

Ev temizliği yevmiyesi, yalnızca bir ekonomik veri değil; bir toplumun vicdanını ölçen aynadır. Edebiyat, bu aynaya bakar ve sorar: “Bu hikâyede kim görünmüyor?” Cevap her zaman basit değildir. Ama edebiyat bize şunu hatırlatır: Her emeğin bir hikâyesi vardır, her yevmiye bir karakterin kaderidir. Ve belki de en büyük temizlik, vicdanlarımızda biriken tozu silmekle başlar.